Emre ERGÜL
Norveç, İrlanda ve İspanya, yarın Filistin’i bağımsız bir devlet olarak tanıyacak… Böylece Filistin devletini tanıyan Birleşmiş Milletler’e bağlı ülke sayısı 146’ya çıkmış olacak. Tüm dünya bu gelişmeyi tartışırken, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Filistin hakkında korkunç bir rapor yayınladı.
UNDP, “Filistin Devleti Üzerinde Beklenen Sosyo-Ekonomik Etkiler” başlıklı raporun açılışında iki önemli noktaya dikkat çekiyor: “7 Ekim 2023’te başlayan Gazze Savaşı’nın Filistin halkı, ekonomisi ve işgal altındaki Filistin topraklarındaki insani gelişme üzerinde yıkıcı bir etkiye sahip… Acil ateşkes ihtiyacı, insani krize çözüm bulma ve Filistin ekonomisiyle altyapısını yeniden inşa etme çabaları sürdürülmesi gerekiyor…”
Gazze’de nüfusun yüzde 5’i öldürüldü
Raporda 5 ayrı başlık yer alıyor: “İnsan hayatının kaybı,” “İşgücü piyasası,” “Ekonomik etki,” “Hane tüketimi ve yoksulluk” ve “İnsani gelişim indeksi.” İlk başlık, İsrail’in katliamlarıyla ilgili: “Mevcutta Gazze’deki nüfusun en az yüzde 5’i öldürüldü, ağır yaralandı veya yaralandı. Gazze’de yaklaşık 7 bin kişi kayboldu. Batı Şeria’da da 500 kişi öldürüldü…” İşgücüyle ilgili ikinci başlığa göre de Filistin’de neredeyse artık her 2 kişiden 1’i işsiz: “İşgal altındaki Filistin topraklarındaki işsizlik oranı, savaş öncesindeki yüzde 25.7’ydi. Bu oran, 6 aylık savaştan sonra, Nisan 2024’te, yüzde 46.1’e ulaştı. Savaş 9’uncu aya (Temmuz 2024) uzarsa, bu oran yüzde 47.8’e yükselebilir.”
Her 10 Filistinliden 6’sı yoksul
Savaş, Filistin’de “aile yaşamı”nı yok etti… UNDP raporuna göre de savaştan en çok orta sınıf etkilendi. Savaşın ilk 6 ayından (Nisan 2024) sonra tüketim yüzde 35.6 oranında azaldı. Savaş, 9’uncu aya uzarsa, yani Temmuz 2024’e, bu oranın yüzde 38.6 oranında bir azalmaya ulaşabileceği tahmin ediliyor. Korkunç tahminlerden biri de yoksullukla ilgili… Savaşın başında ülkedeki yoksulluk oranı yüzde 38.8’di. Savaş sürerse bu oran Temmuz 2024’te yüzde 60.7’ye çıkacak. Bir başka deyişle, orta sınıfın büyük bir bölümü yoksulluk sınırının altına getirecek ve yoksulluk içinde yaşayan insan sayısını 1.86 milyon daha artıracak.
Filistin, temmuza kadar GSYİH’sinin % 29’unu kaybetmiş olacak
Raporun üçüncü bölümünde savaşın Filistin ekonomisi üzerindeki yıkıcı etkisine dikkat çekildi: “Filistin İstatistik Bürosu’na göre, Filistin ekonomisi 2023’te gerçek gayrisafi yurtiçi hasılasının (GSYİH) tahmini olarak yüzde 8.7’sini kaybetti ve 2024’ün başında da yüzde 25.8’ini kaybetti. Savaş devam ederse, GSYİH kaybı savaşın 9’uncu ayına kadar, yani temmuza kadar, 2024’te yüzde 29’a ulaşabilir. Tüm ekonomik sektörler ciddi şekilde etkilendi; ancak en önemli düşüş yüzde 75.2 ile inşaat sektöründe yaşandı.”
Batı Şeria’da da 13-16 yıl gerileme
Raporun en dikkat çeken başlığı ise insani gelişme endeksi (İGE) ile ilgili: “Savaşın ilk 6 ayında insani gelişmede 17 yıllık bir gerileme oldu. Savaşın 9 aya uzaması, bu gerilemenin 20 yıla uzayacağına işaret ediyor. Yani her ay, 1 yıl geriye… Batı Şeria’da da durum farklı değil… O bölgede de insani gelişmede 13 ila 16 yıl arasında değişen bir gerileme var.”
İnsani Gelişme Endeksi (İGE) nedir?
İGE, bir ülkenin ortalama kazanımlarını insani gelişmenin üç temel alanında ölçen özet bir karma endekstir: Sağlık, bilgi ve gelir. Ulusal kalkınmayı ölçmek amacıyla kullanılan gelir düzeyi ve ekonomik büyüme hızı gibi alışılageldik ölçümlere alternatif olarak ortaya konmuştur. İlk kez Pakistanlı ekonomist Mahbub ul Haq tarafından geliştirildi.
UNDP nedir?
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Birleşmiş Milletler’in küresel kalkınma ağı oluşturmak için kurduğu bir programdır. Organizasyon, özellikle gelişmekte olan ülkelere odaklanarak, insanların daha iyi yaşam standartlarına sahip olmaları için gerekli olan bilgi, deneyim ve kaynakları sağlıyor.
